STAN OBECNY:

Rejon stanowiący przedmiot opracowania konkursowego to obszar o bogatej historii, z której wynikają widoczne wielowiekowe nawarstwienia i znaki minionych czasów.

Stare kamienice przy ul. Wełniany Rynek czy fragmenty średniowiecznego muru miejskiego sąsiadują tu z krzykliwymi budynkami z czasów bezrefleksyjnego postmodernizmu czy modernistycznymi bryłami o słabym stanie technicznym, przesłoniętymi reklamami o wątpliwej wartości estetycznej. W bezpośrednim sąsiedztwie działki przeznaczonej na projekt konkursowy powstaje natomiast dość stonowany budynek o pierzejowym charakterze.

Obszar opracowania ograniczają dwa ważne elementy kompozycyjne. Od północy jest to pas zieleni składający się z: parku Wiosny Ludów, zieleńców w rejonie ul. Jagiełły oraz parkowych terenów w okolicy „Schodów Donikąd”. Od południa granicę stanowi Katedra Wniebowzięcia NMP ze swoim przedpolem w postaci pieszo–tramwajowego odcinka ul. Sikorskiego.

Ul. Chrobrego, o wybitnie tranzytowym charakterze, nie jest przyjazna dla ruchu pieszego. Jej skrzyżowanie z ul. Jagiełły, stanowiące ważny węzeł komunikacji kołowej, jest jednak miejscem doskonałej ekspozycji na projektowany budynek wraz z dwiema dominantami wysokościowymi w polu widzenia – modernistycznym budynkiem „Przemysłówki” oraz Katedrą, przy czym za pozytywne i przyjazne dla projektowanego obszaru należy uznać planowane przekształcenia ul. Sikorskiego w rejonie Katedry.

IDEA:

NEGATYWOWO–POZYTYWOWY KATALIZATOR MIEJSKIEJ AKTYWNOŚCI

Projektowany budynek wkomponowany jest w otoczenie, a zastosowane rozwiązania pozwalają na swobodne przenikanie się przestrzeni o różnorodnym charakterze. Dotyczy to zarówno styku otoczenia z wnętrzem, jak i samego budynku, gdzie wśród „pozytywowych” przestrzeni komunikacyjnych znajdą się strefy „negatywowe”, pełniące ściśle określone funkcje.

NEGATYW – wydzielone bryłowo, przestrzennie oraz funkcjonalnie, komponenty budynków, a także zieleńce wraz z rzeźbami na placach, stanową elementy negatywowe. Są to jakby „wyspy na rzece”, obszary traktowane jako „pełne” – służące konkretnej funkcji, wydzielone, z możliwością zamknięcia.

W budynku MOS doskonałymi przykładami takich elementów są np.: sala kinowa lub multimedialna, sale wystawowe na parterze czy adaptowane ze starych skarbców magazyny w piwnicy. W budynku MCK negatywowa jest główna sala wielofunkcyjna, ale także poszczególne sale prób, sala orkiestry czy bloki sanitariatów. Na schematach na planszy nr 3 „negatyw” przedstawiono jako pola w kolorze czarnym. Z punktu widzenia użytkownika miasta negatywowy charakter mają, w całości, budynki sąsiednie (o ile nie znajdują się w nich ogólnodostępne punkty usługowe).

POZYTYW – przestrzenie komunikacyjne, ogólnodostępne, wielofunkcyjne; strefy buforowe między elementami negatywowymi. Stanowią one „nurt rzeki” – zarówno tło dla wysp, jak i możliwość przemieszczania się między nimi. To elementy niezwykle precyzyjnie kształtowanej kompozycji – tworzą niejako „przestrzenie pomiędzy”, ale jednak stanowią coś o wiele więcej, niż tylko foyer czy ścieżka komunikacji. Są to w istocie publiczne przestrzenie o zmiennym, interesującym charakterze: przede wszystkim umożliwiają łatwą nawigację pomiędzy elementami negatywowymi i dotarcie do zamkniętych w nich konkretnych funkcji, ale także, w wielu przypadkach, mogą pomieścić dodatkowy program funkcjonalny (tymczasową wystawę, kameralny koncert, nieformalne spotkanie). Na schematach na planszy nr 3 „pozytyw” został przedstawiony jako obszary kropkowane (wewnątrz budynków) oraz białe (znajdujące się na zewnątrz budynku, stanowiące publiczną przestrzeń miejską).

W parterze w wielu miejscach zaproponowano płynne przenikanie się przestrzeni zewnętrznych („nie–budynku”) z przestrzeniami wewnętrznymi budynków. W przypadku MOS zapewnią to obrotowe ściany, które – niczym tama na rzece – umożliwiają płynną regulację dyfuzji poprzez swobodne przejście z dwukondygnacyjnej sali W. Hasiora czy dużej sali wystawowej wprost na zewnątrz. Natomiast w parterze MCK koncepcja wnikania zewnętrza do wnętrza realizowana będzie poprzez możliwość składania harmonijkowej szklanej fasady. Płynność przejść na rozmytej granicy budynek – „nie–budynek” podkreślają posadzki w części pozytywowej wnętrza, identyczne z posadzkami miejskimi w rejonie pasażu i placów.

OŚ _WIDOK _ KONTEKST

Projekt zakłada jak najpełniejsze, wielowymiarowe wykorzystanie uwarunkowań urbanistycznych i potencjału otoczenia.

Silną decyzją projektową jest pozostawienie pęknięcia tworzącego oś widokową na wieżę Katedry, któremu nadano formę pasażu pomiędzy przebudowywanym, istniejącym budynkiem, a częścią wznoszoną od podstaw. Rozwiązanie to pozwala ponadto na powiązanie funkcjonalno–przestrzenne placu północnego (o domyślnym przeznaczeniu na zewnętrzny „ogród sztuki” z fontanną) poprzez oferujący wiele atrakcji (w tym np.: miejsce na wertykalny mural lub spektakle plenerowe) pasaż pomiędzy MCK i MOS, z gruntownie przeprojektowanym placem południowym, stanowiącym istotną, niezabudowaną, biologicznie czynną przestrzeń między dwoma elementami krystalizującymi: Katedrą oraz projektowanym kompleksem MOS – MCK wraz z budynkiem „Przemysłówki”. Niejako przy okazji pasaż umożliwia pełniejsze wykorzystanie światła dziennego i swobodniejsze gospodarowanie dostępną przestrzenią, zapewniając wszystkim pomieszczeniom dostęp do przepisowej ilości światła.

KONSTRUKCJA I TECHNOLOGIA REALIZACJI:

MOS: W części zachodniej obszaru stanowiącego przedmiot opracowania, wprowadzony zostanie szereg adaptacji istniejącego budynku, starając się jednakże zachować jak najwięcej z istniejącej substancji. Piwnice zostaną przebudowane jedynie w rejonie reprezentacyjnych schodów, sanitariatów oraz szatni. Pozostała ich część zostanie zaadaptowana z dawnych skarbców bankowych na magazyny. Wymóg organizatora dotyczący wysokości sal wystawowych pociągnął za sobą konieczność zmiany wysokości stropu nad salami na parterze. Pięciokondygnacyjna część biurowo–hotelowa wykorzystuje istniejące stropy i ściany zewnętrze, ze zmienioną pozycją okien. Dwukondygnacyjna sala Hasiora stanowić będzie zwornik pomiędzy MOS i MCK i nie będzie posiadała stropu w poziomie +1. Istniejąca konstrukcja części zachodniej jest słupowo płytowa, żelbetowa i w tej samej technologii zostanie przebudowana, a pozycje wewnętrznych słupów nie zostaną zmienione. Wyższe, dobudowane kondygnacje również wykorzystają istniejącą konstrukcję (zapewne wymagającą wzmocnienia). Ściany zewnętrzne będą murowane, a fasada zewnętrzna wykonana z kasetonów wypełnionych siatką cięto-ciągnioną w kolorze białym. Wyjątek stanowić będzie punkt informacyjny, gdzie gęsta siatka cięto-ciągniona zostanie wykonana z patynowanej miedzi, w celu wyodrębnienia optycznego tej dodatkowej funkcji i podkreślenia historycznego charakteru miejsca.

MCK: Zasadnicza część budynku MCK z garażem podziemnym znajdzie się po stronie wschodniej. Sugeruje się możliwość rozbudowania garażu pod powierzchnią placu północnego. Konstrukcja nośna zarówno części wschodniej jak i zachodniej budynku MCK będzie żelbetowa, słupowo-płytowa oraz, w rejonie sali wielofunkcyjnej, ścianowa. Ponad salą wielofunkcyjną zaproponowano konstrukcję z kratownic Vierendeela, stanowiącą zarazem obudowę pomieszczeń: pracowni i sali orkiestry. Zdwojona kratownica pomieści w sobie kurtynę przeciwogniową, umożliwiającą odcięcie widowni od sceny w przypadku pożaru. W zachodniej części budynku MCK zastosowane zostaną rozwiązania analogiczne jak w MOS, a więc nadbudowa z wykorzystaniem istniejących elementów.

Planowana liczba klatek schodowych i wyjść z pomieszczeń oraz długości dróg ewakuacji pionowej i poziomej są zgodne z aktualnymi przepisami. Łączniki pomiędzy budynkiem wschodnim i zachodnim zaprojektowano w całości jako szklane jedynie z konstrukcją z profili stalowych. Przyjęta wysokość kondygnacji standardowej brutto wynosi 410 cm i umożliwia zastosowanie sufitów podwieszanych w celu wygodnego i ekonomicznego rozprowadzenia instalacji w budynkach.

MATERIAŁY WYKOŃCZENIOWE:

W projekcie przyjęto zasadę, że budynki stanową ramy, tło dla ludzkich aktywności i przejawów sztuki. Architektura jest zarówno naczyniem, pojemnikiem, jak i aktywatorem działań, a nawet katalizatorem dalszych pozytywnych zmian w tej części miasta. Budynek nie może być krzykliwą fanaberią czy ostentacyjnym monumentem – dlatego też, mimo znacznej kubatury wynikającej z docelowego programu, zaproponowane rozwiązania stanowią „architekturę szeptu”. Elewacje (zarówno zewnętrzne, jak i te w pasażu oraz wewnętrzne fasady przestrzeni negatywowych widoczne z pozytywowych) powinny być stonowane i wyważone, ale zarazem różne między budynkami MOS i MCK oraz pokazujące na zewnątrz zasadę kształtowania przestrzeni „negatyw – pozytyw”.

Elewacja budynku MOS powstanie z paneli z siatek cięto-ciągnionych w kolorze białym, białe będą również abstrakcyjne wnętrza. Posadzka parteru będzie kamienna (identyczna jak posadzka placów). Na piętrach zostaną stworzone posadzki jasne, bezspoinowe, z betonów architektonicznych lub płyt ceramicznych o dużych podziałach. Budynek MCK otrzyma elewacje z prefabrykatów z białego betonu architektonicznego (lub w tańszym wariancie z białego tynku) o charakterze wertykalnym, która nie będzie konkurować z historycznymi budynkami przy ul. Wełniany Rynek oraz posadzki analogiczne jak MOS, ale o innych odcieniach, dla graficznego zróżnicowania budynków. Fasady MOS i MCK, mimo swej bieli i wertykalnych rytmów, pozostaną czytelnie odmienne, co będzie szczególnie interesujące na ich styku w rejonie klatki schodowej MCK po stronie zachodniej.